Çocukta Rezilyans Nedir?
Muson ormanlarında sağanak yağış ve fırtınalarda, ani iniş çıkışlarda esneyebilen, bambu ağaçları gibi hayat akışında yaşanan stres ve olumsuz durumlara, travma ve yıkıcı deneyimlerden bir şeyler öğrenerek tekrar ayağa kalkabilme becerisi, psikolojik ve fizyolojik dayanıklılık, bir diğer tanımıyla, bireyin travma, trajedi, tehdit veya ağır stres koşullarına hemen uyum sağlayabilme, esneyip, onlarla baş etme, yani toparlayabilme becerisidir.
Ben bir de rezilyansı, "hacıyatmaz"
oyuncaklarına da benzetiyorum. Nereye yatırsanız öbür tarafa doğru kalkmaya
çalışır hacıyatmazlar ve kısa süre sonra dik durabilirler. Adı üstünde yıkıp
dağılmazlar ve çabuk toparlanırlar.
Peki çocuklarda rezilyans
nasıl gelişir?
·
Çocuğumuzu şartsız, koşulsuz sevmek ve kabul etmek (Herkes bilir ama
uygulaması oldukça sıkıntılıdır!)
·
Çocuğumuzun bireyselleşmesini desteklemek (yemek yeme, tuvalet, uyku
alışkanlıklarını zamanında ve doğru yaklaşımlarla öğretmek)
·
Çocuğumuza makul sınırlar koymak, tutarlı olmak
· Onun öz yeterlilik, özsaygı ve öz sevgisinin gelişmesi için ona alan
tanımak ve onun keşfetmesine izin vermek, her şeyi onun yerine yapmamak,
·
Çocuğumuzun hata yapma lüksü olması,
·
Sorumluluklarını yerine getirmesini beklemek ve ona izah etmek, rehberlik
etmek,
·
Problemlerini çözebilmesi için ona yol göstermek ve zaman tanımak,
·
Olumsuz durumlar karşısında üzülüp kırgınlık yaşayabileceğimizi, bunun
insan doğası olduğunu, duyguları tanıması
·
Onu başkaları ile kıyaslamamak,
·
Ona sabırlı olmayı öğretmek ve ona stresli zamanlarımızda örnek olmak,
·
Çocuğumuzun değerlerinin geliştirilmesi,
·
Çocuğumuza vakit ayırmak ve bundan zevk almak, onunla iken anda kalabilmek,
· Onu olabilecek tehlikelerden korumak vb.
Çocuk ruhsal gelişiminde çok kapsamlı bir konu olan, rezilyans çatısının altında bütün konular yer alıyor. Çocukta rezilyansın gelişmesi için en önemlisi, çocuğun cesaretinin kırılmamasıdır. Çocuğun düştüğü yerden tekrar coşku ile kalkabilmeyi öğrenmesi tabii zaman alacaktır, yaş büyüdükçe daha net gelişimler gözlemlenecektir.
Peki biz ebeveyn olarak, zorluklar ve yaşadığımız olumsuz deneyimlerimizde "rezilyant" biri miyiz? Bu da önemli olan başka bir husus; çocuktan beklentilerimizi kendimiz ne kadar gerçekleştirebiliyoruz, düşünüp bakmamız gerekiyor. Çünkü çocuklar anne ve babalarını, bakıverenlerini rol model alıyorlar. Bu konu ile ilgili daha fazla bilgi almak için, kaynak olarak belirttiğim kitabı okuyabilirsiniz.
Hepimize keyifli yazlar diliyorum.
Önerilen Kaynak: Dr. Şirin Seçkin ve Dr. Alper
Hasanoğlu, "Çocukta Rezilyans", Remzi Kitabevi, 2019
Rüveyda İnce Engin
Uzman Psikolojik Danışman
Çocuk, Ergen ve Yetişkin &
Çift ve Aile Terapisti
ruveyda@ruveydaince.com